مرکز نوآوری یا سکوی موفقیت ایده‌ها؟

مرکز نوآوری چیست؟

تبدیل علم به محصول تجاری، اساس کار یک مرکز نوآوری است. افراد درخواست بررسی ایده های خود را به مرکز نوآوری می دهند. هسته های پژوهشی واقع در مراکز نوآوری، طرح های پیشنهادی را مطالعه و بررسی می کنند. در صورتیکه طرح مذکور شاخصه های لازم را داشته باشد برای تجاری سازی آن با سرمایه گذار صنعتی یا دولتی مذاکره می شود. همچنین مراکز نوآوری وابسته به دولت برای پروژه های بلند مدت از پژوهشگران صاحب ایده دعوت به همکاری می کنند. پژوهش و تحقیق مبنای کار مراکز نوآوریست.

هدف یک مرکز نوآوری، حمایت از ایده های نو برای تولید فناوری است. با ظهور عصر ارتباطات و شتاب گرفتن فناوری اطلاعات، سیستم های قدیمی نوآوری دیگر جوابگوی نیازهای صنعت نبودند. به همین دلیل سازمان‌ های بزرگ برای شتاب گرفتن در فضای دیجیتال امروزی اقدام به تاسیس مراکز نوآوری کردند. این مراکز فاصله بین دولت، صنعت و دانشگاه را کم کرده، سرمایه های مادی و معنوی لازم را برای رشد فناوری جذب می کنند. کمک به تولد و بقای شرکت های دانش بنیان جهت تولید فناوری و ایجاد انگیزه برای نوآوری در علوم مختلف از اهداف مراکز نوآوری است.

مرکز نوآوری وظیفه دارد نخبگان و پژوهشگران توانمند را شناسایی کرده و به شرکت های همکار معرفی کند. وظیفه ی این مرکز؛ تشویق نخبگان به تاسیس شرکت دانش بنیان، تشکیل تیم های صنعتی، تجاری سازی و معرفی محصول نهایی به بازار است. پذیرفتن ریسک مدل جدید کسب و کار و ارزیابی فناوری های جدید برای ارتقای شرکتهای دانش بنیان از دیگر وظایف این مراکز می باشد. فعالیت های مرکز نوآوری منجر به تشکیل یک اکوسیستم شامل: استارتاپ ها، سرمایه گذاران، شتاب دهندگان، فروشندگان و موسسات عملی و دانشگاه ها می شود.

اعضا و بخش های مختلف اکوسیستم استارتاپی ایران

مرکز نوآوری یکی از اعضای اکوسیستم فناوری و نوآوری ایران است. اکوسیستم استارتاپی ایران شامل بخش های متنوعی است که در هر بخش تعدادی از اعضای اکوسیستم حضور دارند. عملکرد اعضا زیست بوم مکمل و هم راستا هستند. هر یک از اعضا می کوشند تا کاملترین خدماتی را که در توان دارند، به صاحبان ایده ها ارائه کنند. ماهیت استارتاپ ها به گونه ای است که باید از تمامی بخش های اکوسیستم کمک بگیرند. وظیفه ی مرکز نوآوری تسهیل روابط بین بخش های اکوسیستم، برای تجاری شدن محصول نهایی ایده ها است.

اعضای فعال در بخش مالی اکوسیستم شامل: صندوق شورای عالی عتف، سازمان بورس و فرابورس، صندوق های پژوهش و فناوری، صندوق بنیاد علم ایران و صندوق نوآوری و شکوفایی می باشد.
اعضای فعال در بخش علمی و پژوهشی اکوسیستم شامل: وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، سازمان پژوهش های علمی و صنعتی ایران، پارک های علم و فناوری، دانشگاه ها و موسسات عالی، قطب های علمی، انجمن های علمی، پژوهشگاه ها، پژوهشکده و مراکز پژوهشی هستند.
اعضای فعال در جذب و خلق ایده ها : کانون های خلاقیت و شکوفایی، استارتاپ ها و مراکز نوآوری می باشند.
اعضای فعال در ارائه خدمات نرم افزاری، تجهیزات و مشاوره عبارتند از: مراکز رشد واحدهای فناور، واحدهای فناوری، مرکز مالکیت معنوی.
اعضای فعال در بخش صنایع و شرکت های همکار شامل: شهرک های صنعتی، شرکت های خلاق و صنایع فرهنگی، کارخانه های نوآوری و شرکت های دانش بنیان می باشند.
اعضای فعال اکوسیستم در جهت ارائه خدمات حقوقی، مجوزها و حمایت معنوی عبارتند از: وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، مرکز مالکیت معنوی و بنیاد ملی نخبگان.

انواع نوآوری و مرکز نوآوری

ده نوع نوآوری در سه حوزه کلی وجود دارند. در حوزه configuration یا پیکربندی کسب و کار میتوان با تغییر در هر یک از چهار عامل زیر، نوآوری کرد:

نوآوری در profit model یا مدل سود کسب و کار.
نوآوری در network یا شبکه کسب و کار.
نوآوری در Structure یا ساختار کسب و کار.
نوآوری در Process یا روند کسب و کار.

در حوزه Offering یا ارائه می توان به دو صورت نوآور بود:

نوآوری در product performance یا عملکرد محصول.
نوآوری در product system یا سیستم محصول.

در حوزه experience یا تجربه می توان به یکی از چهار صورت زیر نوآوری داشت:

نوآوری در customer engagement یا تعامل با مشتری.
نوآوری در brand یا نام تجاری.
نوآوری در Channel یا کانال ارتباطی.
نوآوری در Service یا خدمات.

همچنین هر مرکز نوآوری بر اساس وسعت فعالیت ها و میزان سرمایه گذاری در یکی از پنج دسته زیر قرار می گیرد.

In-house یا درون سازمانی: تمام فعالیت‌های مربوط به نوآوری، از ایده تا اجرا درون سازمان انجام می شود.
University Residence یا دانشگاهی: این مراکز پژوهشی در دانشگاه ها فعالیت و سرمایه‌گذاری می‌کنند.
Community Anchor یا شتابدهنده: این مراکز را متخصصان و مربیان برای ارتباط استارتاپ ها و ایده ها با کمپانی‌های بزرگ می سازند.
پایگاه کوچک نوآوری یا Innovation Outpost: مرکز نوآوری کوچکی که از تیم‌های کوچک با رویکرد فناورانه تشکیل شده اند. این مراکز در یکی از سه حیطه آموزش محور، پژوهش محور یا کارآفرین به بلوغ می رسند.
مراکز با سابقه کاری: این مرکز نوآوری در زمینه کاری خود فعالیت طولانی داشته و نیازمند ایده های جدید و عملی افرادی در خارج از سازمان است.

مراکز نوآوری دانشگاهی ایران

هر مرکز نوآوری دانشگاه در یکی از این سه گروه قرار دارد: نسل اول (آموزش‌ محور)، دوم (پژوهش محور) و سوم (کارآفرین). بیش از 140 دانشگاه در کشور مرکز نوآوری تشکیل داده اند که فعالترین آنها عبارتند از:

مرکز کارآفرینی دانشگاه صنعتی شریف و مرکز فناوری اطلاعات و ارتباطات دانشگاه صنعتی شریف. پژوهشگران شناخته شده بین‌المللی و متخصصان خبره این مراکز دارای تجربه و سابقه فعالیت در بزرگترین شرکت‌های طراز اول جهانی می باشند.
مرکز نوآوری تخصصی کامپیوتر، تخصصی نساجی، تخصصی پزشکی، تخصصی مهندسی مکانیک، برق و انرژیک در حوزه نفت و انرژی در دانشکده های مختلف دانشگاه صنعتی امیرکبیر با حمایت سه سرمایه گذار؛ گسترش انرژی پاسارگاد، انرژی دانا و سرمایه گذاری صنعت نفت فعالیت می کنند.
مرکز کارآفرینی دانشگاه هنر اسلامی تبریز به عنوان اولین دانشگاه نسل سوم و کارآفرین در حوزه هنر شروع به کار کرده است. این مرکز نوآوری با تحت پوشش داشتن 37 کارگاه و گروه هنری در زمینه صنایع هنری فعال است.
مرکز نوآوری علوم شناختی iCognitive‌ در دانشگاه رازی کرمانشاه که محاسبات عاطفی را مبنای فعالیت خود قرار داده است.
مرکز رشد و نوآوری و سرای نوآوری دانشگاه علوم و تحقیقات که در حوزه های پزشکی، رباتیک، اپلیکیشن های ورزش و سلامت فعالیت دارند. این مراکز با دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران و دو مرکز رشد همکاری می کنند.
کانون شکوفایی خلاقیت و نوآوری دانشکده فنی شهید منتظری مشهد که با پارک علم و فناوری خراسان رضوی و دانشگاه فنی و حرفه ای در ارتباط است
مرکز نوآوری کسب و کار دانشکده مدیریت دانشگاه تهران
مرکز جامع دانشگاه علامه طباطبایی با فعالیت هفده واحد فناور در موضوعات مالی و علم انسانی و فناوری اطلاعات فعالیت دارد

مراکز نوآوری و شتابدهنده‌های ایران

بنیاد ملی کارآفرینی محتوای دیجیتال توانسته با وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی به عنوان یک سازمان دولتی ارتباط بگیرد.
اینومکث یک مرکز نوآوری در زمینه جذب ایده ها، استارتاپ ها و نخبگان حوزه هوش مصنوعی، اینترنت اشیا، پزشکی و سلامت دیجیتال می باشد.
Work Factory یک مرکز نوآوری در کرج است که شتابدهنده دانش بنیان سیوان در حوزه تخصصی فناوری اطلاعات و کارخانه نوآوری و صنایع خلاق البرز با این مرکز همکاری دارند.
مرکز نوآوری و توسعه بین المللی آما در حوزه محیط زیست، هوش مصنوعی و انرژی با پارک علم و فناوری دانشگاه صنعتی شریف و معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری همکاری می کند.
مرکز نوآوری و شتابدهی سینمای ایران، تحت حمایت بنیاد فارابی از ایده های نو سینمایی حمایت می کند.
مرکز توسعه فناوری سرامیک ایران یک مرکز نوآوری و فناوری در شهر یزد با هدف توسعه فناوری صنعت سرامیک است. و با پارک علم و فناوری یزد و کارخانجات متعدد تولید سرامیک همکاری می کند.
مرکز نوآوری تخصصی نساجی و پوشاک یزد با دانشگاه آزاد واحد یزد همکاری می کند.
مرکز نوآوری فاباتک تجربه مدیریتی و سرمایه مورد نیاز را در اختیار کارآفرینان و نوآوران توانمند در حوزه فناوری‌های مالی قرار می‌دهد. این مرکز با هلدینگ فابا کار می کند.
مرکز فناوری و نوآوری سینتک یک مرکز نوآوری و فناوری در شهر قزوین در زمینه رباتیک هوش مصنوعی و خودرو است. با دانشگاه آزاد قزوین و مرکز رشد واحدهای فناور این دانشگاه همکار بوده و یک مرکز تحقیقاتی علوم همگرا شامل آزمایشگاه علوم شناختی، بیوتکنولوژی و نانو تکنولوژی و آزمایشگاه بازیسازی کاسپین می باشد.
سه مرکز نوآوری درون سازمانی: فینوداد با محوریت بانک ملی ایران و هلدینگ داده‌ورزی سداد، ایران زمین در ارتباط با بانک ایران و مرکز فینتک انصار با حمایت بانک انصار فعال هستند.

مراکز نوآوری کوچک، با سابقه کار و دیگر انواع در ایران کدامند؟

مراکز کوچک:

ایوان فناوری و نوآوری افرا، در زمینه ی صنایع شوینده فعالیت دارد و با پارک علم و فناوری پردیس در ارتباط است
مرکز نوآوری بلاکچین ایران (آیبیک)، با دو مرکز نوآوری و فناوری چینپرس و ثبت شد، در ارتباط است.
بنتک در زمینه اینترنت اشیا، بیگ دیتا، بلاک چین، فینتک و شبکه های نسل چهارم تلفن همراه فعالیت دارد و سرمایه گذار درگاه پرداخت پکپی بوده است.
مرکز نوآوری شهری توییک با بیش از سی پروژه پژوهشی و طراحی محور در شهر تهران فعالیت دارد. این مرکز علاوه بر شهرداری تهران با بیش از پنجاه طراح و پژوهشگر مستقل همکاری می کند.

مراکز با سابقه کاری و دیگر انواع:

مرکز کارآفرینی طرفه نگار یکی از شرکت های با سابقه ایرانی است. به مدت شش سال پشتیبان ایده های هوش مصنوعی، فینتک و بلاکچین، صنایع هایتک و فناوری اطلاعات و نرم افزارهای رایانه ای بوده است. طرفه نگار تا کنون با بررسی 432 تیم از 13 استارتاپ پشتیبانی کرده است.
مرکز نوآوری علم و فناوری رَبع رشیدی تبریز در هفده بخش مجزا در حوزه های پزشکی و سلامت، فناوری و علوم طبیعی، نساجی و پوشاک فعالیت می کند. در حال حاضر بخش های مربوط به صنایع شیمیایی فعالیت بیشتری دارند. این مرکز یک منطقه ویژه علم و فناوری در تبریز است و از یازده شرکت و مرکز رشد مربوط به حوزه کاری خود در استان تبریز حمایت می کند.
تینو جامع ترین مرکز حوزه مدیریت و پیاده سازی زیرساخت شهر هوشمند است که با نظارت معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و حمایت شهرداری تهران فعالیت میکند. محیط هوشمند، زیرساخت هوشمند، اقتصاد هوشمند، جابجایی هوشمند، حکمروایی هوشمند و زندگی هوشمند از جمله بخش های کاری مرکز نوآوری تینو است.

مرکز نوآوری نکسترا نیز که دارای سه بخش شتابدهنده، فضای کار اشتراکی و استارتاپ استودیو است که در پردیس فنی دانشگاه تهران مستقر است و سرمایه‌گذاری‌های موفقی را در حوزه‌های تخصصی خود انجام داده و نقش خود را به خوبی در اکوسیستم استارتاپی ایران ایفا کرده است.

برای حضور در دوره‌های پیش شتابدهی مرکز نوآوری نکسترا کافی است که با ثبت نام در وبسایت این مجموعه درخواست را ثبت کنید.

ورود تیم استارتاپی به مرکز نوآوری نکسترا