تفاوت مدل و طرح کسب و کار
مدل کسب و کار و طرح‌های کسب و کار اسناد مهمی هستند که به ما در برنامه‌ریزی و سازماندهی استراتژی کسب و کار کمک می‌کنند. این، می‌تواند سندی برای شرکت‌ها در مرحله اولیه باشد، که باید فرضیه‌ها را تأیید کنند یا شرکت‌های بزرگی که باید از قبل برنامه‌ریزی و سرمایه‌گذاری کنند. بوم مدل کسب و کار و طرح کسب و کار ابزارهای رایج و گسترده‌ای هستند که در آموزش‌های کارآفرینی مورد استفاده قرار می‌گیرند. هدف این مقاله، مقایسه مدل کسب و کار و طرح کسب و کار است.
طرح کسب و کار (business plan)
بنگاه‌های کوچک و متوسط بخش مهمی از اقتصاد هر کشور را تشکیل می‌دهند. این شرکت‌ها در یک محیط بسیار رقابتی فعالیت می‌کنند و در معرض تغییرات سریع در محیط کسب و کار قرار دارند. بنابراین یکی از مهم‌ترین مسائلی که با آن مواجه هستند، طراحی مؤثر کسب و کار (BP) به ویژه در رابطه با پروژه‌هایی است که انجام می‌دهند.
طرح کسب و کار، یک سند استراتژیک مکتوب است، که چگونگی دستیابی یک کسب و کار به اهداف خود را توضیح می‌دهد. اطلاعات دقیقی در مورد هر جزء اصلی کسب و کار (نوع کسب و کار، محصولات یا خدمات، برنامه عملیاتی، استراتژی بازاریابی و فروش، مالی، صورت سود و زیان پیش بینی شده و سایر عناصری که هم برای عملیات و هم برای موفقیت ضروری هستند) ارائه و شرح می‌دهد.
درباره این موضوع بیشتر بدانید مدل کسب و کار
همچنین می‌توان آن را سندی در نظر گرفت که نتایج اصلی تحلیل‌ها و ارزیابی‌های انجام شده، قبل از راه اندازی یک کسب و کار جدید، را خلاصه و به اطلاع می‌رساند. استراتژی‌های سنتی، بازاریابی و تحلیل‌های حسابداری همگی در فرآیند برنامه‌ریزی کسب و کار کنار هم قرار می‌گیرند. طرح کسب و کار بسته به هدف نهایی، می‌تواند یک سند رسمی باشد که برای به اشتراک گذاشتن با سرمایه‌گذاران بالقوه آماده می‌شود، یا در موارد دیگر، می‌تواند برای استفاده داخلی شرکت توسعه یابد؛ در هر دو مورد، باید یک سند پویا باشد که به طور مداوم اصلاح و به روز می‌شود، زیرا شرایط تغییر می‌کند و فرصت‌‌ها و یا تهدیدهای جدید پدیدار می‌شوند تا پیشرفت به سوی اهداف بررسی شود و واقعیت‌ها با پیش‌‌بینی‌های مالی مقایسه شوند. طرح‌های تجاری معمولاً آینده نزدیک (حداکثر تا 5 سال) را پوشش می‌دهند. طرح کسب و کار کامل شامل عناصر اصلی زیر می‌باشد:
- پوشش‌دهی
- خلاصه اجرایی
- شرح کلی شرکت یا نمای کلی اعضای تیم پروژه
- توضیحات ایده (محصول یا خدمات).
- مرحله کسب و کار
- تحلیل بازار
- طرح بازاریابی و فروش
- ساختار مدیریت کسب و کار
- طرح عملیاتی
- مدل کسب و کار و مدل درآمد
- طرح مالی
- ضمیمه (پیوست)
کسب و کار موفق
برای استارت‌آپ‌هایی که سعی در جمع آوری سرمایه دارند (از بانک‌ها یا سرمایه گذاران) به یک طرح کسب و کار نیاز است. به هر‌حال، برای هر کسب و کار موجود و با سابقه‌ای که در تلاش برای رشد است نیز مفید است. در مورد استارت‌‌آپ‌ها، طرح کسب و کار جهت توضیح اینکه شرکت جدید قرار است چه کاری انجام دهد، چگونه به اهداف خود دست یابد و همچنین جزئیات مقدار پول مورد نیاز برای رساندن کسب و کار از مرحله رشد اولیه به سودآوری استفاده می‌شود. علاوه بر این، فرآیند نوشتن طرح کسب و کار می‌تواند به کشف ضعف مفهومی، برداشت های نادرست بازار و به عنوان نقشه راه تجاری کمک کند. در مورد کسب و کارهای موجود، یک طرح کسب و کار می‌تواند محرک حیاتی رشد باشد، برای کمک به تمرکز استراتژی، مدیریت نقاط عطف، مدیریت معیارها، اختصاص و پیگیری مسئولیت‌ها و عملکرد و مدیریت پول. به طور کلی می‌توان یک طرح کسب و کار برای انجام موارد زیر تهیه کرد:
- راه اندازی یک کسب و کار جدید
- پشتیبانی از درخواست وام
- افزایش سرمایه سهام
- تعریف اهداف و توصیف برنامه‌هایی برای دستیابی به آن اهداف
- ارزیابی، ارتقاء یا گسترش محصولات جدید
- ایجاد یک فرآیند منظم بازبینی و اصلاح کسب و کار
- تعریف قراردادهای بین شرکا
- ارزش‌گذاری کسب و کار جهت فروش یا اهداف قانونی
مدل کسب و کار (business model)
در یک تعریف کلی، می‌توان مدل کسب و کار را به عنوان یک گزارش، توصیف، نمایش، ساخت، ابزار یا مدل مفهومی، الگوی ساختاری، روش، چارچوب، الگو و مجموعه نامید. مدل کسب و کار ساختی برای جریان‌های محصول، خدمات و اطلاعات است، که شامل توصیف بازیگران مختلف تجاری و نقش های آن‌ها می‌شود و شرحی از مزایای بالقوه برای بازیگران مختلف تجاری و منابع درآمد می‌باشد. در سال‌های اخیر، بوم مدل کسب و کار الکساندر اوستروالدر (BMC) به محبوبیت زیادی در جهان دست یافته است. چارچوب ارائه شده توسط Osterwalder (بوم مدل کسب و کار) اکنون به طور گسترده توسط متخصصان پذیرفته شده و به کار گرفته شده است و 9 پارامتر را برای تجزیه یک مدل کسب و کار شناسایی می‌کند:
- پیشنهاد ارزش
- بخش‌های مشتری
- کانال‌ها
- رابط مشتری
- فعالیت‌های کلیدی
- منابع کلیدی
- شرکای کلیدی
- مدل درآمد
- ساختار هزینه
طرح کسب و کار در مقابل مدل کسب و کار
یک طرح کسب و کار یا business plan، شامل موضوعات دقیق‌تری مانند جریانات نقدی، برنامه‌های استراتژیک برای اهداف کوتاه، میان و بلند مدت، ساختار سرمایه، هزینه‌های مدیریتی و … است. طرح کسب و کار (BP) نقش ارتباطی مهمی بین کارآفرینی و مدیریت استراتژیک ایفا می‌کند. BP سندی است که استراتژی شرکت، یعنی محتوا و فرآیند، را توصیف می‌کند، در نتیجه چشم‌انداز شرکت و چگونگی دستیابی شرکت به چشم‌انداز خود را ارائه می‌دهد. طرح کسب و کار معمولاً شامل مجموعه‌ای از اسناد کلیدی است که در بخش‌های زیر سازماندهی شده‌اند :
- شرح کلی شرکت
- شرح کلی محصولات/خدمات
- برنامه استراتژیک
- برنامه بازاریابی
- برنامه عملیاتی
- منابع انسانی و برنامه سازمانی
- برنامه مالی و پیش بینی‌های اقتصادی و مالی.
کسب و کار پر از موفقیت
مدل کسب و کار (BM)، روشی است که یک شرکت، دانش را برای به دست آوردن ارزش به کار می‌گیرد، بنابراین یک ابزار منطقی برای ارزیابی است، که کلیدی برای بیان مسیر سرمایه‌گذاری جدید و جذب سرمایه‌گذاران می‌باشد.
در مقابل BM پایه و اساس یک شرکت است، در حالیکه طرح کسب و کار ساختار می‌باشد. بنابراین، یک مدل کسب و کار ایده اصلی کسب و کار همراه با شرح نحوه عملکرد آن است.
طرح کسب و کار قسمت مفصلی است که شامل تمام اطلاعات و مراحلی مانند الگوی طرح بازاریابی Mayple، سازمان، محصولات یا خدمات، برنامه فروش و … می‌شود. برخی از سوالات مفیدی که می‌توان در هنگام تدوین طرح کسب و کار، از آن‌ها استفاده کرد عبارتند از:
- الان چی داریم؟
- در آینده می خواهیم چه چیزی داشته باشیم؟
- برای حضور در آنجا به چه چیزی نیاز داریم؟
به طور کلی، ممکن است شباهت‌های بین این دو ابزار برای افراد دارای کسب و کار کمی گمراه کننده به نظر برسد. ولیکن باید به خاطر داشت کاربرد‌ها و اهداف این دو با یکدیگر متفاوت است ، اما هر دو به منظور کمک به کسب و کار برای رسیدن به موفقیت لازم و ضروری هستند.
منابع
- Masciocchi, B. (2019). How to make a business plan. Catalysis, Green Chemistry and Sustainable Energy.
- Türko, E. S. (2016). Business Plan Vs Business Model Canvas in Entrepreneurship Trainings: A Comparison Students’ Perceptions. Asian Social Science.
- Antonio Ghezzi, Andrea Cavallaro, Andrea Rangone and Raffaello Balocco. (2015). A Comparative Study on the Impact of Business Model Design & Lean Startup Approach versus Traditional Business Plan on Mobile Startups Performance. 17th International Conference on Enterprise Information Systems.
بازتاب: نوآوری باز و نوآوری بسته! - نکسترا
سلام مقالتون عالی بود سپاسگزارم
بسیار ممنون از توجه شما